دنیای الکترونیک

LDRبه مقاومتهایی گفته میشود که در برابر شدت تابش نور حساس بوده و مقدار مقاومتشان تابع نور است به صورتی که با افزایش نور مقدار مقاومتشان کاهش یافته و با کاهش میزان نور تابشی مقدار مقاومتشان افزایش میابد.معمولا مقاومتهایی که در بازار موجود هستند در شدت نور عادی(محیط در روز)مقدار مقاومتشان در حدود 1 کیلو اهم و در تاریکی مطلق مقدار مقاومتشان بین یک تا دو مگا اهم است.

از جمله کاربردهای این مقاومت میتوان به تشخیص شب و روز جهت قطع و وصل کردن اتوماتیک لامپها،روش و خاموش کردن یک منبع تغذیه و هر جایی که مسئله حس کردن شدت نور در میان باشد اشاره کرد.
به طور نمونه نمونه هایی از کاربرد این المان را در کنترل یک رله بر مبنای روشنایی یا تاریکی محیط مشاهده میکنید.
در شکل اول با روشن شدن محیط رله وصل خواهد شد و در شکل دوم با خاموش شدن محیط رله تحریک خواهد شد.

                   

خیالپردازی در بسیاری از مواقع به حقیقت می‌پیوندد. جالب است بدانید که اختراع رادار هم در حقیقت همانند بسیاری از اختراعات دیگر ریشه در یک داستان علمی - تخیلی دارد. واژه رادار که امروزه در سرتاسر دنیا کاربرد دارد، همانند رادیو و تلویزیون یک اصطلاح بین المللی شده است. در واقع اختراع رادار از یک پدیده فیزیکی و بسیار طبیعی به نام انعکاس گرفته شده است، همه ما بارها و بارها بازگشت صدا را در مقابل صخره‌های عظیم تجربه کرده‌ایم. نور خورشید هم با استفاده از همین پدیده است که از سوی ماه و در هنگام شب به ما می‌رسد.

امواج رادیویی و الکترومغناطیس نیز قابلیت انعکاس و بازتاب دارند و رادار بر اساس همین خاصیت ساده بوجود آمد. ساده‌ترین رادارها در حقیقت از یک فرستنده و یک گیرنده رادیویی بوجود آمدند. این وسایل ابتدایی فقط قادر بودند وجود شیء را اعلان کنند و به هیچ وجه توانایی تشخیص اندازه و ویژگیهای دیگر آن را نداشتند. بنابراین بشر در ساخت رادار نیز از طبیعت استفاده‌های فراوان و اساسی کرده و با تغییراتی جزئی برای خود وسیله‌ای سودمند ساخته است

تاریخچه
نخستین بار در سال 1901 « هوگو ژرنسبارک » که او را «ژول ورن» آمریکایی می‌نامند، در یک داستان علمی _ تخیلی ، آن را طرح ریزی کرد. در سال 1906 ، یک دانشجوی 23 ساله آلمانی ، به نام « هولفس یر » دستگاهی ساخت که با اصول رادارهای امروزی می‌توانست امواجی را بسوی موانع بفرستد و بازتاب آنها را دریافت دارد. آزمایش اساسی ارسال امواج الکترومغناطیسی بسوی هواپیماهای در حال پرواز ، بوسیله یک دانشمند فرانسوی به نام « پیر داوید » انجام یافت. در آغاز جنگ دوم جهانی بود که تکنسینهای انگلیسی موفق شدند، نخستین مدلهای راداری امروزی را بسازند. اما کار او یک مشکل اساسی داشت. امواج تا نقطه‌ای که او می‌خواست نمی‌رسیدند و تنها تا پنج هزار متر برد داشتند.

به همین دلیل یک فرانسوی دیگر به نام "موریس پونت" در سال 1930 موفق به اختراع دستگاهی جالب به نام "مانیترون" شد که امواج بسیار کوتاه رادیویی را بوجود می‌آورد و به همین دلیل رادارهایی که به کمک این وسیله تکمیل شدند توانستند تا دهها کیلومتر بیش از رادار قبلی امواج را ارسال کنند. دستگاه اختراعی پونت در سال 1935 ابتدا در کشتی معروفی به نام نرماندی نصب شد و توانست آن را از خطر برخورد با کوههای عظیم یخی شناور در اقیانوس محافظت کند و به این ترتیب رادار لاوه بر استفاده وسیع در هوا ، سطح دریاها را هم به تسخیر خود در آورد.

مکانیسم عمل
همانطور که امواج دریا و امواج صوتی پس از رسیدن به مانعی منعکس می‌شوند، امواج الکترومغناطیسی هم وقتی به مانعی برخورد کردند، بر می‌گردند و ما را از وجود آن آگاه می‌سازند. به کمک امواج الکترومغناطیسی نه تنها از وجود اجسام در فاصله دور باخبر می‌شویم، بلکه بطور دقیق تعیین می‌کنیم که آیا ساکن هستند یا از ما دور و یا به ما نزدیک می‌شوند؟ حتی سرعت جسم نیز بخوبی قابل محاسبه است. وقتی امواج منتشر شده از رادار ، به یک جسم دور برخورد می‌کنند، به طرف نقطه حرکت بر می‌گردند. امواج برگشتی توسط دستگاههای خاص در مبدا تقویت می‌شوند و از روی مدت رفت و برگشت این امواج ، فاصله بین جسم و رادار اندازه گیری می‌شود.

کاربردها
زمانی رادار وارد جنگلها شد، انگلستان پایگاههای وسیعی را با رادار مجهز کرد و به این ترتیب هواپیماهای آلمانی در کار خودشان دچار اختلال شدند. به عقیده بسیاری از کارشناسان همین رادار بود که آلمان را علی رغم حمله‌های گسترده هوایی بر روی شهرهایی نظیر لندن ، ناکام گذاشت. همچنین بسیاری از زیر دریاییهایی که تعداد زیادی از کشتیهای حمل و نقل و ناوهای جنگی متفقین را به قعر دریا می‌فرستادند، با کمک رادارها شناسایی شدند و در عملیات گوناگون خود دچار شکست گردیدند.

رادارها حتی در توپخانه‌ها ، موشک اندازها و جنگهای زیر دریاییها نیز وارد عمل شدند و توجه قدرتهای بزرگ تسلیحاتی را ، حتی پس از شکست هیتلر و پایان جنگ جهانی به خودشان جلب کردند. اما صرف نظر از کاربردها نظامی، رادار خدمات صلح آمیز بسیاری را برای انسان امروزی در برداشته است. کاهش سوانح در مسافرت های دریایی و هوایی همگی مدیون رادار هستند.

در حقیقت یکی از مهمترین کاربردهای علمی رادار با آغاز عصر فضا ه وجود آمد و بشر توانست برای اولین بار با کمک رادار به فضا دسترسی پیدا کند و حتی سطح سیاره ها و اشکال گوناگون آنها را شناسایی کند. این موفقیت سالها قبل از آنبود که سفینه ها بتوانند از سطح سیارات عکسبرداری کنند. بنابراین رادار علی رغم خرابی هاییکه با گسترده تر کردن جنگلها به وجود آورد، توانست خدمات بسیار ارزنده ای را برای جامعه بشری به ارمغان آورد و انسان این همه را مدیون طبیعت بی ادعاست!
مرکز کنترل ترافیک فرودگاهها برای ردیابی هواپیماها چه آنها که بر روی باند فرودگاه قرار دارند و چه آنها که در حال پرواز هستند و هدایت آنها از رادار استفاده می‏کنند. در برخی از کشورها پلیس از رادار برای شناسایی خودروهای با سرعت غیر مجاز استفاده می‏‏کند. ناسا از رادار برای شناسایی موقعیت کرة زمین و دیگر سیارات استفاده می‏کند، همین طور برای دنبال کردن مسیر ماهواره‏ها و فضاپیماها و برای کمک به کشتی‏ها در دریا و مانورهای رزمی از آن استفاده می‏شود. مراکز نظامی نیز برای شناسایی دشمن و یا هدایت جنگ‏افزارهایشان از آن استفاده می‏کنند.
هواشناسان برای شناسایی طوفانها، تندبادهای دریایی و گردبادها از آن استفاده می‏برند. شما حتی نوعی خاص از رادار را در مدخل ورودی فروشگاهها می‏بینید که در هنگام قرار گرفتن اشخاص در مقابلشان، درب را باز می‏کنند. بطور واضح می‏بینید که رادار وسیله‏ای بسیار کاربردی می‏باشد. در این بخش از مقالات ما به اسرار رادار می‏پردازیم. استفاده از رادار عموماً در راستای سه هدف زیر می‏باشد:

شناسایی حضور یا عدم حضور یک جسم در فاصله‏ای مشخص – عمدتاً آنچه که شناسایی می‏شود متحرک است و مانند هواپیما ، اما رادار قادر به شناسایی حضور اجسام که مثلاً در زیر زمین نیز مدفون شده‏اند، می‏باشد. در بعضی از موارد حتی رادار می‏تواند ماهیت آنچه را که می‏یابد مشخص کند، مثلاً نوع هواپیمایی که شناسایی می‏کند. شناسایی سرعت آن جسم- دقیقاً همان هدفی که پلیس از آن در بزرگراهها برای کنترل سرعت خودروها از آن استفاده می‏کند.

جابجایی اجسام – شاتل‏های فضایی و ماهواره‏های دوار بر دور کره زمین از چیزی به عنوان رادار حفره‏های مجازی برای تهیه نقشه جزئیات ، نقشه‏های عوارض جغرافیایی سطح ماه و دیگر سیارات استفاده می‏کنند. تمام این سه عملیات می‏تواند با دو پدیده‏ای که شما در زندگی روزمره با آن آشنائید پیاده شود: «پژواک» و «پدیده دوپلر» این دو پدیده بسادگی قابل فهم می‏باشند، چرا که هر روزه شما با آنها در حوزه شنوایی خویش برخوردارید. رادار از این دو پدیده در حوزه امواج رادیویی استفاده می‏برد.

رادار در طبیعت
شاید رادار طبیعی بیشترین استفاده را برای خفاش دارد. چرا که این پرنده شب پرواز ، دارای حس بینایی ضعیفی است و به کمک طبیعت راداری که دارد، می‌تواند موانع دور و بر خود را تشخیص دهد. خفاش هنگام پرواز فریادهای ابر صوتی خاصی ایجاد می‌کند که پس از برخورد با اجسام مختلف ، منعکس می‌شود و به گوش خفاش می‌رسد. بوسیله همین پژواک صداهای ابر صوتی است که نوع مانع و فاصله آن را تشخیص می‌دهد و طوری پرواز می‌کند که از تصادم با آنها در امان باشد.
بالنها و دلفینها نیز از همین پدیده بازتاب استفاده می‌کنند که در مورد بازتابهای صوتی به آن "سونار" گفته می‌شود.

با عرض پوزش از همه دوستان  که در وبلاگ تخصصی این مطالب را قرار می دهم.

دلم می خواست حرف دل مادر عزیزم را در یه جایی بنویسم.وگوشه ای از فعالیت های این عزیز رو به رشته تحریر در آورم با خود گفتم اینجا بهترین است چرا که او عاشق علم بود وآرزویی جز تحصیل من نداشت .امیدوارم خداوند به من توفیق دهد که بتوانم به آنچه که او می خواست برسم تا روح پاکش از من راضی باشد.

گوشه از زندگی  زنده یاد زهره تریاقی (مادر عزیزم)

در تابستان گرم ودر دهمین روز از تیر ماه 1331 در بیرجند به دنیا آمد.تحصیلات ابتدایی خود را تا مقطع دیپلم در بیرجند سپری کردو سپس به صورت سپاه بهداشت خدمت دوساله وظیفه آن دوران را به پایان رساند.پس از آن برای دوره تخصص علوم آزمایشگاهی به شهر مقدس مشهد رفت ودر دانشگاه علوم پزشکی مشهد این دوره را با موفقیت به اتمام رساند. ومدرک معادل فوق دیپلم را اخذ کرد.پس از بازگشت به بیرجند به استتخدام وزارت بهداری درآمدودر اداره ریشه کنی مالاریا وبیماریهای همه گیرمشغول به خدمت شد.در سال های اول خدمت وی بیماری مالاریا به شدت در منطقه شیوع داشت.وی تنها کسی بود که تشخیص ودرمان این بیماری را در منطقه جنوب خراسان به خوبی انجام می داد .به طوری که هنوز هم جایگزینی برای وی وجود ندارد وپس از بازنشستگی نیز تشخیص ودرمان این بیماری انجام می داد.

او عاشقانه و بدون هیچ چشمداشت مادی به بیماران خدمت می کرد.به طوری که چشم وستون فقرات وی ازکار زیاد با میکروسکوپ دچار آسیب جدی شده بود. در مدت خدمت جان صدها مریض مبتلا به بیماری مالاریا را نجات داد.در سال های آخر خدمت به دلیل ریشه کن شدن بیماری مالاریا در منطقه که نتیجه تلاش های شبانه روزی او وهمکارانش بود.به آزمایشگاه رفرانس خراسان جنوبی منتقل وعلاوه بر فعالیت در زمینه های مختلف علوم آزمایشگاهی به عنوان کارشناس تجربی  در کارگاه های علمی وعملی اندوخته های سال های خدمت را بی دریغانه به دانشجویان وکارآموزان آموزش می داد.تا اینکه در سال 1384 به افتخار بازنشستگی نائل گشت.

علاوه بر فعالیت های ارزنده او در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند وی بصورت افتخاری با دارالشفا ء فاطمه الزهرا(س) از بدو تاسیس  همکاری داشت .وکمک های مادی ومعنوی زیادی  به بیماران این مرکز خیریه می نمود.

سرانجام در دومین روزفصل سرد زمستان در سن 56 سالگی درچار سکته قلبی شد وپس از چهار روز در بیمارستان در حالی که همگان مات ومبهوت بودندهمزمان با اول محرم ما را تنها گذاشت وبه سوی معبود شتافت .آری زندگی همین است ای کاش خداوند به همه توفیق دهد که این چنین زندگی پربرکتی داشته باشند.که وقتی برود همه در تشییع جنازه اش اشک  بریزند دوست ، همکار،شاگرد ،بیمار،دکترو حتی آن برادر اهل سنت که  می گفت در مذهب ما گریه کردن برای مردگان جایز نیست ولی آیا می شود برای خانم تریاقی گریه نکرد ودر حالی که پایه تابوتش را گرفته بود همچو ابر بهاران می گریست.براستی مادرم که بود؟ من خودم آن جمعیت انبوه را که در تشیع جنازه اش می دیدم با خود می گفتم اینها کیستند که اینقدر گریه می کنند؟ از کجا آمده انده ؟ شاید خواب بود ولی تشیع جنازه اش کم نظیر بود .پاسخ سوالاتم رادر یک کلمه می بینم آن هم خوبی های مادرم وخدمات بدون منتش به مردم وبیماران...

ومن ماندم وتنها یک آرزو آن هم اینکه بتوانم راهش را ادامه دهم وهمان طور که دلش می خواست همه زندگی ام را صرف تحصیل علم کنم تا روح پاکش از من راضی باشد.             ان شا اله

چند روزی است که عزیزی را از دست دادم که

همواره مرا تشویق به تحصیل می کرد

 عزیزی که همواره به من امید می داد وحمایتم می کرد

عزیزی که هر چه دارم از اوست.

هنوز باورم نمی شه که دیگه در کنارم نیست

هنوز صدای گرمش توی گوشم هست.

 مادر عزیزم دوستت دارم .وامیدوارم بتوانم همان طور که تو دوست داشتی باشم   تا روح پاکت از من راضی باشد.                              رضا

تغییر جهت تولید تلویزیون‌های LCD و پلاسما به جای مونولوگ‌ها نشان از این امر دارد. تلویزیون‌های LCD و پلاسما گرچه به لحاظ ظاهری شباهت‌هایی دارند و خریدار را دچار سردرگمی می‌کنند؛ اما واقعیت این است که این دو نوع تلویزیون با هم تفاوت‌هایی دارند که در ادامه به آن پرداخته می‌شود:
LCD‌ (Liquied Crystal Display)y و یا به عبارت ساده‌تر صفحه نمایش با تکنولوژی کریستال مایع به این صورت عمل می‌کند که ذرات ریز کریستال مایع در میان دو صفحه شیشه‌ای تخت به صورت اصطلاحا «ساندویچ‌شده» قرار می‌گیرند که با تغییر اندازه جریان الکتریکی وارده به کریستال‌ها تصویر نهایی شکل می‌گیرد.
اما تکنولوژی‌ شکل‌گیری تصویر در نمایشگرهای پلاسما نسبت دوری با اتفاقی که در لامپ‌های فلورسنت رخ می‌دهد، دارد. به این نحو که صفحه نمایش از چند سلول تشکیل شده است که در هر سلول دو صفحه مجزای شیشه‌ای وجود دارد که این دو صفحه توسط یک شکاف از یکدیگر جدا شده‌اند، در درون این شکاف ترکیب گاز نئون – زنون (Neon - Xenon) قرار می‌گیرد که در حین ساخت دستگاه این گاز به فرم مایع (Plasma) در می‌آید و هنگامی که تلویزیون مورد استفاده قرار می‌گیرد این گاز باردار شده و فسفر قرمز، آبی و سبز تولید می‌کند که این نیز در نهایت موجب شکل‌گیری تصویر می‌شود که به هر واحد این فسفرهای رنگی در اینجا پیکسل گفته می‌شود.
مزایای پلاسماها بر LCDها:
شاید بزرگ‌ترین عامل برتری پلاسماها علاوه‌بر عامل قیمت، توانایی آنها در به نمایش درآوردن کامل رنگ مشکی است، چیزی که بزرگ‌‌ترین نقطه ضعف LCDها است تا جایی که تقریبا هیچ LCD پیشرفته‌ای نیز قادر به نمایش کامل رنگ مشکی نیست و در هر حال مقداری نور از پس زمینه به بیرون تراوش می‌کند. دومین عامل برتری پلاسماها زاویه دید نسبتا بالای آنها نسبت به رقیبان LCD خود است که در اینجا با فاصله گرفتن از یک پنل LCD کیفیت تصور به نمایش در آمده کم‌کم رو به افول می‌رود در حالی که این موضوع در مورد پلاسما‌ها تقریبا ثابت است که این مورد نیز مشابه بقیه موارد این قسمت با پیشرفت سریع LCDها رو به بهبودی است.
سومین مورد برتری پلاسماها در توانایی نمایش با کیفیت رنگ‌ها است. جایی که باز هم همان تراوش نور از پس زمینه LCDها بر کیفیت رنگ‌های به نمایش درآمده تاثیر دارد. ممکن است این نکته را نیز شنیده باشید که LCDها در توانایی دنبال کردن تصاویر سریع (مثلا در یک فیلم حادثه‌ای با فریم‌های سریع)، کند عمل می‌کند و سایه تصویر قبلی روی تصویر فعلی تاثیرگذار است که این نکته مربوط به پنل‌های نسبتا قدیمی LCD است که با کاهش زمان پاسخگویی LCDها این نکته نیز مرتفع شده است و اما می‌رسیم به بزرگ‌ترین عامل برتری پلاسماها بر پسر عموهای LCDشان و آن هم چیزی نیست مگر قیمت! پلاسماها مخصوصا در سایزهای بالا قیمت بسیار پایین‌تری را نسبت به LCDها ارائه می‌کنند، مثلا یک پلاسمای 42اینچی در حدود 30درصد بزرگ‌تر از یک LCD با اندازه 37اینچ است در حالی که هر دو قیمتی تقریبا مساوی دارند (چیزی نزدیک 2میلیون تومان.)
مزایای LCDها بر پلاسماها
LCDها قادر به نمایش پیکسل‌های بیشتری نسبت به پلاسماهای هم‌سایز خود هستند. علاوه‌بر آن مصرف برق LCDها نسبت به رقیبان پلاسمای خود در حدود 30درصد کمتر است. همچنین وزن آنها نیز بسیار کمتر از پلاسماها است که این موضوع حمل‌و‌نقل و نصب دیواری آنها را آسان‌تر می‌کند.
طول عمر LCDها نیز بالاتر از رقیبان پلاسمای خود است (که این نسبت در مورد پنل‌های قدیمی پلاسما بیشتر مشهود بوده که عمری در حدود 20هزار ساعت و طی 7سال، روزی 8ساعت داشتند، اما در LCDها، طول عمری حدود 60هزار ساعت دارند) که با تولید پلاسماهای پیشرفته این نسبت به طرز مشهودی بهبود یافته است و به این رقم نزدیک شده است.
نکته دیگر در مورد ضعف‌های پلاسما در قبال LCD پدیده‌ای است به نام جاافتادگی تصویر (Burn-in) که طی آن اگر تصویری به مدت طولانی روی صفحه ثابت باشد، سایه این تصویر تا مدت‌ها روی صفحه نمایش باقی می‌ماند که به لطف پیشرفت فناوری و ویژگی‌های پلاسماهای جدید مثل استفاده از Screen Saver این موضوع به حداقل رسیده است.
مساله مهم دیگر پشتیبانی دستگاه از فرمت HD است که تصاویر با کیفیت را ارائه می‌کند. برای اینکه از این مورد مطمئن شوید حتما دستگاه شما (پلاسما یا LCD) باید حداقل از رزولوشن 720 در 1280 پشتیبانی کند که این البته شرط لازم است و نه کافی.
مساله دیگر این است که نمایشگرهای پلاسما با استفاده از حداکثر سلول‌های تصویر (پیکسل) می‌تواند تصویری واضح‌تر و شفاف‌تر ایجاد کند و از 2لایه شیشه‌ای تشکیل شده که بین این دو لایه، پلاسما تزریق می‌شود که موجب ایجاد ولتاژ زیاد و تولید اشعه ماورای بنفش می‌شود که همین اشعه باعث روشنایی و نمایش تصویری با کیفیت عالی می‌شود.
به گزارش همشهری آنلاین، مهم‌ترین مزایای نمایشگر پلاسما نسبت به دیگر نمایشگرها این است که روشنایی صفحه توسط نمایشگر کنترل می‌شود تا چشم بیننده خسته نشود. همچنین زاویه دید 180درجه‌ای ایجاد می‌کند که می‌توان تصویر را از همه طرف به طور کامل مشاهده کرد. جالب اینکه روشنایی تصویر به طور اتوماتیک با روشنایی محیط تطابق پیدا می‌کند و در صورتی که در محیط تاریک از آن استفاده کنید، به طورخودکار تصاویر را روشن‌تر برای شما به نمایش می‌گذارد.
باتوجه به ضخامت اندک این نمایشگرها، قابلیت نصب در بهترین و مناسب‌ترین موقعیت‌ها را دارند و حتی می‌توانید یک نمایشگر پلاسما را روی سقف اتاق قرار داده و در حالی که روی تختخواب استراحت می‌کنید، فیلم مورد علاقه‌تان را ببینید، اما در عوض پلاسما بسیار گران‌تر است.

تاریخچه پرتوپزشکی:

 یکی از روشهای تشخیصی و درمانی ارزشمند در طب، پزشکی هسته ای می باشد. که تبلور آن از ابتدا تا کنون تلفیقی از کشفیات مهم تاریخی بوده است. اولین جرقه در سال 1895 با کشف اشعه X و در 1934 با کشف مواد رادیواکتیو زده شد. اولین استفاده کلینیکی مواد رادیواکتیو، در سال 1937 جهت درمان لوسمی در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی بود. بعــــــد از آن در 1946 با استــــــفاده از این مواد توانستند در یک بیمار مبتلا به سرطان تیروئـــــید از پیشرفت این بیماری جلوگیری کنند.

البته تا 1950 کاربرد کلینیکی مواد رادیواکتیو بطور شایع رواج نیافت و مسکوت ماند. طی سالهای بعد از آن متخصصین و فیزیکدانان به این واقعیت پی بردند که می توان از تجمع رادیو داروها در ارگان هدف تصاویری از آن تهیه نمود و یا به درمان بافت آسیب دیده کمک نمود. بطوریکه در اواسط دهه 60 مطالعات بسیاری در خصوص طراحی تجهیزات لازم آغاز گشت. در دهه 1970 توانستند با جاروب نمودن از ارگانهای دیگر بدن مانند کبد و طحال، تومورهای مغزی و مجاری گوارشی تصاویری را تهیه نمایند. و در دهه 1980 از رادیو داروها جهت تشخیص بیماری های قلبی استفاده نمودند و هم اکنون نیز با ضریب اطمینان بسیار بالایی از پزشکی هسته ای در درمان و تشخیص و پیگیری روند درمان بیماریها استفاده می گردد.

پرتوپزشکی چیست؟

پرتوپزشکی شاخه‌ای از پزشکی است که در آن تشعشع خواص هسته‌ای نوکلیدهای رادیواکتیو و نوکلیدهای پایدار ، هم برای تشخیص و هم برای درمان امراض بکار می‌روند. این امر می‌تواند یا با پرتودهی مستقیم مریض با یک چشمه تشتعشع خارجی یا با تزریق داروهای نشاندار با رادیواکتیویته به مریض تحقق یابد .

رادیو دارو داروهای نشاندار رادیواکتیو که به مریض تزریق یا خورانده می‌شوند، به نام رادیو داروها معروف هستند. دارویی هسته‌ای یا رادیو فارماکولوژی روش دارویی خاصی است که با ترکیبات ، آزمایش یا تزریق مناسب رادیو دارو به مریض ارتباط دارد.

کاربرد رادیوداروها

1- روشهای تشخیص زنده

2- روشهای تشخیص غیر زنده

 روشهای غیر زنده آنهایی هستند که روی نمونه‌های برداشته شده از یک مریض انجام می‌گیرد. تعدادی از این روشها مستلزم بکارگیری رادیو داروها است. ولی مهمترین آنها روش رادیو ایمونواسی (RIA) می‌باشد. رادیو ایمونواسی و تاثیر آن در پزشکی رادیو ایمونواسی نوعی تجزیه بطریق رقیق کردن ایزوتوپی (IDA) ، جزو استو کیومتری است که در آن عنصر مورد تجریه نشاندار و غیر نشاندار برای پیوند با مقادیر محدود مولکولی که بطور خاص با عنصر مورد تجزیه پیوند می‌دهد، رقابت می‌کند. RIA بطور گسترده در آزمایشگاههای پزشکی برای تعیین هورمونها ، داروها ، ویروسها ، و دیگر گونه‌های آلی در سطح جهان بکار می‌رود.

 شروع RIA به سالهای 1950 ، با بررسی S.Berson و R.Yalow برروی متابولیسم انسولین B1I در مریض‌های دیابتی بر می‌گردد. Berson و Yalow دریافتند که مریض‌های دیابتی موادی در سرم خون دارند که با انسولین پیوند می‌دهند. آنها مشاهده کردند که انسولین نشاندار و غیرنشاندار با این ماده پیوند دهنده رقابت کرده، و این مقدار انسولین غیرنشاندار موجود ، مقادیر انسولین نشاندار را که پیوند داده متاثر می‌کند.

آنها در این مطالعه توانایی روش ، جهت ارزیابی انسولین را دریافتند. RIA از آن زمان تا کنون پیشرفتهای گسترده‌ای را در روشهای پزشکی با کاربردهای وسیع برای اندازه گیری مقادیر بسیار کم بسیاری از بیو مولکولهای مهم نموده است. کاربردهای درمانی تشعشع کاربردهای درمانی تشعشع و رادیو داروها نسبت به کاربردهای تشخیص محدودتر هستند. زمانی که تشعشع برای درمان بکار می‌رود، مقصود نابود نمودن یک قسمت خاص از نسوج مریض با تشعشع است. چشمه تشعشع می‌تواند داخلی و خارجی باشد. چشمه‌های مورد استفاده در درمان چشمه‌های خارجی تشعشع در حال حاضر اساسا در شکل باریکه‌های الکترونی یا اشعه ایکس است.

بسیاری از دستگاهها می‌توانند برای تولید این تشعشعات بکار روند. ولی شتابدهندهای خطی کوچک بیشترین کاربرد را دارند. الکترونهای با انرژیهای 4 تا 15 میلیون الکترون ولت برای درمان سرطانهایی که نزدیک سطح بدن هستند، مانند سرطانهای پوست ، سینه ، سر و گردن بکار می‌روند. زمانی که نفوذ بیشتری از تشعشع لازم باشد، اشعه گاما از یک چشمه بسته رادیو نوکلید مورد استفاده قرار می‌گیرد. 60Co بطور گسترده‌ای برای این منظور بکار رفته است، ولی در حال حاضر 137Cs ترجیح داده می‌شود.

علاوه بر تشعشع خارجی یک عضو ممکن است، یک سوزن یا دانه رادیواکتیو را در داخل بدن مریض کاشت و لذا تنها مقاطع خاصی را که باید نابود شوند، پرتودهی نمود. در این رابطه کاشتهای 198Au و 125I متداول است.

تصویر برداری در پرتوپزشکی

تصویر برداری در پرتوپزشکی مشکل تصویر برداری از بدن انسان این است که ماده ای کدر و غیر شفاف است، نگاه کردن درون بدن انسان نیز بطور کلی دردناک است. در گذشته روش معمول دیدن درون بدن انسان جراحی بود! اما امروزه با استفاده از انبوهی از روشهای جدید دیگر نیازی به این روشهای وحشتناک نیست.

 تصویر برداری اشعه X، MRI، تصویر برداری CAT و مافوق صوت برخی از این تکنیک ها هستند. هر کدام از این تکنیک ها مزایا و معایبی دارند که باعث می شود برای شرایط مختلف واعضای مختلف بدن مفید باشند.

تکنیک های تصویر برداری پزشکی هسته ای روشهای جدیدی را برای نگاه کردن به درون بدن انسان برای پزشکان فراهم می کند. این تکنیک ها ترکیبی از استفاده از کامپیوتر، حسگرها و مواد رادیواکتیو است. این روشها عبارتند از: • توموگرافی با استفاده از تابش پوزیترون (PET) • اسپکت SPECT • تصویر برداری قلبی – عروقی • اسکن استخوان هر کدام ازاین روشها از یکی از خصوصیات عناصر رادیواکتیو برای تولید یک تصویر استفاده می کنند.

 تصویر برداری در پزشکی هسته ای برای شناسایی موارد زیر بسیار مفید است:

 • تومورها

 • آنوریسم Aneurysms

• نارسایی سلول های خونی و اختلال در عملکرد دستگاههای بدن مثل غده تیروئید و ریه استفاده از هر کدام از این روشهای خاص یا مجموعه ای از آنها بستگی به علائم بیمار و نوع بیماری دارد.

پرتوپزشکی و درمان بیماریها پرتوپزشکی از صرف هزینه های سنگین درمان جلوگیری می کند هم اکنون اغلب مواد اولیه مربوط به تهیه تجهیزات مربوط به پرتوپزشکی وارد کشور می شود ، در صورتی که اگر مواد اولیه هسته ای در مرکز انرژی هسته ای و یا مرکز تحقیقاتی وابسته به دانشگاهها تولید شود می توان از مشکلات اقتصادی بخش درمان جلوگیری کرد. پرتوپزشکی در ایران ریشه قدیمی دارد چون سالهای زیادی است که در ایران با مواردی نظیر اسکن، رادیوتراپی برای درمان بیماران سرطان از آن استفاده می شود.

متاسفانه چون تکنیک ها و وسایل موجود در این زمینه قدیمی هستند کشور در مقایسه با کشورهای پیشرفته به لحاظ پزشکی هسته ای فاصله دارد.هم اکنون تعداد دستگاه ها و تجهیزات پزشکی در این زمینه در کشور بسیار اندک است به گونه ای که فقط در تهران و چند شهر دیگر این تجهیزات وجود دارد و این برای بیماران مشکل ایجاد کرده چون باید از نقاط مختلف کشور برای درمان به این چند شهر خاص سفر کنند.

پرتوپزشکی در ایران از جایگاه مطلوبی برخوردار است و فقط در صورتی که وسایل جدید در کشور فراهم شود به گونه ای که برخی از مواد که امکان تولید از طریق هسته ای وجود دارد ساخته شود می توان این زمینه به پیشرفت های مطلوبی رسید. به طور حتم وسایل جدید مربوط پرتوپزشکیدر دنیا وجود دارد اما علاوه بر اینکه تهیه آنها هزینه زیادی در بر دارد طول عمر این وسایل نیز بسیار کم است.

مهندسی پرتوپزشکی چیست؟

رشت? مهندسی پرتوپزشکی که را می توان به سه حوز? زیر تقسیم کرد: :Bionuclear Instrument -1 در این حوزه کلی? ابزارها و دستگاههای تشخیصی (تصویربرداری) و درمانی (پرتودرمانی) از لحاظ ساختار، فیزیک دستگاه و نحو? عملکرد مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرند. شتاب دهنده ها و حفاظهای پرتویی نیز در این حوزه قرار دارند. بطورکلی میتوان این حوزه را سخت افزار رشت? پرتوپزشکی نامید. :Bionuclear Modeling or Processing -2 این حوزه شامل مطالعات و برنامه نویسی نرم افزاری در زمین? مدل کردن پدیده های هسته ای، رادیولوژیکی و رادیوبیولوژیکی می باشد. همچنین نرم افزارهای پردازشی مربوط به بهبود و فشرده سازی سیگنالهای تصاویر پزشکی و استخراج ویژگی های آنها بمنظور طبقه بندی و تشخیص بیماریها و یا ارزیابی نحو? درمان در این حوزه قرار می گیرند. : Radio Pharmaceutical or Biological -3این حوزه شامل فیزیک و نحو? تولید رادیو داروها و رادیوایزوتوپها و چگونگی تأثیر پرتوهای مختلف بر بافتهای زنده و بیو لوژیکی می باشد.

مهندسی پزشکی در حقیقت همکاری مهندسان الکترونیک و پزشکان می باشد در حقیقت تلفیقی از این دو رشته است.امیدوارم بتوانم مطالب مناسبی برای دوستان عزیز در این قسمت قرار دهم.

- سیستم های دیجیتال تصویربرداری از دندان :
سیستم های دیجیتال که ا مکان مشاهده فوری تصاویر را بدون به کاربردن فیلم فراهم می کنند از یک سنسور داخل دهانی یا صفحه تصویربرداری ، یک سیستم اشعه x ، سخت افزار و نرم افزار کامپیوتری جهت پردازش تصویر و یک چاپگر تهیه کننده نسخه چاپی ، تشکیل شده است . در سیستم هایی که از یک سنسور داخل دهانی استفاده می کنند ، ( CCD ) ، در هنگام تصویربرداری سنسور در داخل دهان بیمار قرار می گیرد و به صورت الکترونیک به سیستم کامپیوتر متصل می گردد .
این سنسور اشعه های x را شناسایی کرده آنها را مستقیماً به سیگنالهای الکتریکی تبدیل می کند . سپس داده های تصویری دیجیتال جهت پردازش به سیستم کامپیوتری فرستاده می شوند . در دیگر نمونه ها ، سنسور در برگیرنده یک صفحه تشدیدگر rate-earth  می باشد که توسط فیبر نوری به یک آرایه CCD کوپل شده است . این آرایه سیگنال آنالوگی را به واحد پردازش نمایشگر می فرستد . جایی که این سیگنال پیکسل به پیکسل به یک تصویر تبدیل می شود سنسور داخل دهانی درون مواد مقاومی قرار داده شده است تا لوازم الکتریکی CCD در مقابل رطوبت محافظت شوند . جهت کنترل بهداشت و جلوگیری از عفونت در هنگام انجام بررسیها ،‌پوششهای پلی اتیلن یکبار مصرف تعبیه شده اند .
- نوع دیگری از سیستم دیجیتال تصویربرداری دندان ، به جای سنسور داخل دهانی، از صفحات تصویربردرای استفاده می کند . صفحات تصویربردرای نازک و بدون سیم ، همانند فیلمهای داخل دهانی معمولی ، در دهان بیمار ثابت می شوند و همان منطقه تشخیصی فیلم ها را تحت پوشش قرار می دهند .
پس از اینکه اکسپوز انجام گرفت ، صفحه تصویربرداری در یک اسکنر لیزری قرار می گیرد که تصویر را جهت اعمال تغییرات بر صفحه کامپیوتری ، دیجیتالیزه می کنند . صفحات تصویربرداری به طور مکرر قابل استفاده می باشند و گیره های پلاستیکی یکبار مصرفی که در هنگام رادیوگرافی صفحات را می پوشانند جهت جلوگیری از انتقال آلودگی میان بیماران به کاربرده می شوند . سیستم تصویربرداری دیجیتال می تواند همراه با یونیت رادیوگرافی داخل دهانی معمولی به کار رود .
یک PC ( کامپیوتر شخصی ) سازگار با نرم افزار مناسب ، جهت اعمال تغییرات بر روی تصاویر به کار می رود . جلوه های پردازش تصویر شامل زوم ، گرداندن تصویر ، واضح سازی لبه ها ، رنگ با کیفیت بالا ، نماسازی چند تصویری ، تطابقات روشنایی و کنتراست و اندازه گیری فواصل و زوایا می باشد . همچنین بعضی سیستم ها امکان مدیریت مجموعه داده ها را فراهم می کنند . تصاویر قابل ذخیره سازی و بازیافت در قالب فایل استاندارد بوده و یک نسخه چاپی از آن می تواند به وسیله یک چاپگر ویدیویی تهیه شود .